Waarom erfdelen niet over wonen mag gaan

Het wil maar niet vlotten met erfdelen. Inmiddels willen duizenden mensen samen op een erf wonen van een stoppende boer. De gemeenten krabben zich achter de oren: wat levert dit op voor ons buitengebied? 

Erfdelers willen sociaal en duurzaam leven

Samen oud worden of juist generatie wonen in een groene omgeving en voor elkaar zorgen, daar kan toch niemand op tegen zijn? En voormalig boerenerven lijken heel geschikt. Woningen zijn immers ‘mooier’ dan schuren?

Boerenbedrijven dragen het landschap

De gebouwen en landerijen van een boerderij horen bij elkaar. Ons agrarisch cultuurlandschap bestaat dankzij alle boerenbedrijven en landgoederen.
Boerderijen verliezen hun functie door schaalvergroting in de landbouw. Meestal koopt een grote buurman de grond op, om nog meer te kunnen produceren. Door een vrijkomend erf een woonfunctie te geven, accepteer je in feite de intensivering van de landbouw en het verdwijnen van bomen en struiken.

Hoe maak je je initiatief nog duurzamer? 

Duurzame initiatieven in het buitengebied zijn liefst ook ruimtelijk duurzaam: verbonden met het land en de omgeving. Je kan bijdragen aan een duurzaam landschap door te werken aan een gezonde bodem, de productie van gezond voedsel, schoon water en/of natuur. Als ‘streekholder’ bouw je voort op het plaatselijke landschappelijk erfgoed. Als collectief kan je lokaal en kleinschalig werken aan deze grote thema’s en anderen inspireren en betrekken.

Moet dat er ook nog bij?

Ik daag jullie graag uit. We leven met veel mensen in een klein land. Iedere vierkante meter wordt benut. Het buitengebied hebben we hard nodig voor voedselproductie en natuur. Daarom zegt onze ruimtelijke ordening: Geen nieuw wonen in het buitengebied, wonen hoort in bebouwde kom. Of anders verwoord: Alleen boeren mogen bouwen, omdat ze grond nodig hebben.

Moeten we dan allemaal weer boer worden? 

Nee, dat hoeft niet. Wel neemt de kans op een vergunning voor extra wonen toe, als erfdelen bijdraagt aan beheer van het landschap met duurzame landbouw en/of natuur. Je kunt daarvoor een nieuwe agrarische activiteit in je plan betrekken. Denk aan een tuinderij, wijngaard, kaasmakerij, zorgboerderij, etc. Of samenwerken met boer-buren voor een gezamenlijke kringloop. Alleen dan gaat de deur voor extra wonen open.

Wonen als middel

Draai het om: Samen zorgen voor de aarde en elkaar, in plaats van zorgen voor elkaar op een mooi plekje aarde. De woonwens in je initiatief wordt overtuigend, als die noodzakelijk is om de plattelandsdoelen van je gemeente te realiseren. Rond steden ligt het accent vaak op recreatiemogelijkheden, in de regio vaker op verduurzaming van de landbouw. Het wonen verbind je aan de activiteiten op het land, of anders als financiering voor de uitvoering ervan. Denk aan wonen als neveninkomen voor een kleinschalige boer, of het realiseren van nieuwe natuur.

Kortom

• Grondgebonden activiteiten vormen het landschap en zijn daarom de basis van een duurzaam buitengebied.
• Sluit met je plan aan bij de beleidsdoelen van jouw gemeente.
• Wonen, ook erfdelen, kan een middel zijn om verduurzaming van het buitengebied mogelijk te maken.
• Als samenwonen echt het enige doel is, maak je meer kans in de (rand van de) bebouwde kom.

En nu?

Enthousiast geworden? Bespreek met je groep of je de draai kan maken naar een ondernemende, landschappelijke bijdrage aan het buitengebied.

Veel succes met je plan,

Eline van de Veen – adviseur landschap & plattelandsvernieuwing
Helmer Wieringa – adviseur RO

Hulp nodig?

• In de oriëntatiefase kan het luisterprogramma: jouw missie je helpen om je maatschappelijke drijfveren helder te krijgen.
• In de planfase ontvang je gratis het RO-themaschrift ‘Erfdelen’ bij deelname aan de leergang: nieuwe activiteit op mijn erf. Hierin staat tips hoe je erfdelen in het buitengebied planologisch kan benaderen.